De FIA heeft sinds 1904 de controle over de regels, veiligheid en governance in de autosport. De organisatie bepaalt wie mag racen, hoe incidenten worden beoordeeld en welke straffen worden uitgedeeld.
Dit plaatst de FIA in het middelpunt van kritiek en discussies, vooral wanneer beslissingen een kampioenschap beïnvloeden. Teams en coureurs voelen zich soms benadeeld, en fans twijfelen aan de neutraliteit van de beslissingen.
De FIA draagt de verantwoordelijkheid voor eerlijke competitie en veiligheid. Toch leidt de manier waarop regels worden gehandhaafd tot beschuldigingen van willekeur.
Stevige straffen voor sommige coureurs, terwijl anderen lijken te ontsnappen, hebben door de jaren heen geleid tot speculaties over voorkeuren binnen de organisatie.
Het idee dat de FIA bepaalde coureurs voortrekt, is niet nieuw. Een van de bekendste voorbeelden speelde zich af in 1989, toen Ayrton Senna en Alain Prost in Suzuka in botsing kwamen.
Prost moest opgeven, terwijl Senna de race kon vervolgen. Maar zijn overwinning werd ongeldig verklaard omdat hij de chicane niet correct zou hebben genomen. Hierdoor ging de titel naar Prost, iets wat Senna als een bewuste manipulatie zag.
“Het was duidelijk dat politieke en economische druk achter de schermen speelden om Prost wereldkampioen te maken.” – Ayrton Senna
Senna’s beschuldigingen aan het adres van de FIA kwamen hem duur te staan. De organisatie weigerde zijn superlicentie voor 1990, wat hem aanvankelijk verhinderde om opnieuw in de Formule 1 te racen.
McLaren probeerde in beroep te gaan, maar moest uiteindelijk een boete van $100.000 betalen. Uiteindelijk werd Senna’s naam weer op de startlijst gezet, maar het incident liet een smet achter op de geloofwaardigheid van de FIA.
De rol van de FIA-presidenten in schandalen
Jean-Marie Balestre, destijds voorzitter van de FISA (die de Formule 1 onder de FIA bestuurde), werd vaak bekritiseerd om zijn inmenging. Zijn vermeende voorkeursbehandeling van Prost leidde tot wantrouwen.
Max Mosley nam het in 1991 tegen Balestre op en won met 43-29 stemmen.
Mosley’s presidentschap duurde 16 jaar en werd gekenmerkt door hervormingen op het gebied van veiligheid en kostenbeheersing. Toch raakte hij in 2008 in opspraak door een privéfeest, dat door de media werd uitvergroot.
“Het ging om een privébijeenkomst. Er was geen publieke relevantie.” – Max Mosley, na zijn rechtszaak tegen News of the World
Mosley’s juridische overwinning kon de schade aan zijn reputatie niet ongedaan maken. De druk om af te treden bleef groeien, en in 2009 droeg hij de macht over aan Jean Todt.
Mohammed Ben Sulayem, de huidige FIA-president, is ook niet vrij van controverse. In 2023 werd hij onderzocht wegens mogelijke inmenging in de uitslag van de Grand Prix van Saoedi-Arabië.
Daarnaast werd hij bekritiseerd om oude uitspraken over vrouwen en veroorzaakte hij opschudding door wijzigingen aan de internationale sportcode door te voeren.
Onder Ben Sulayem werd de FIA strenger in het bestraffen van uitspraken en gedrag. Nieuwe richtlijnen introduceerden boetes, puntenaftrek en schorsingen voor taalgebruik of gedrag dat als schadelijk voor de FIA werd beschouwd.
Dit riep vragen op over de vrijheid van meningsuiting in de Formule 1.
Het idee om teamradio’s volledig te verbieden was een ander omstreden voorstel. Dit zou fans beroven van een essentieel element van de sport: de live-interactie tussen coureurs en teams.
“Dit is niets anders dan een straf voor de fans. Het haalt een belangrijk onderdeel van de Formule 1 weg.”
Daarnaast bracht de FIA boetes en strafpunten in voor het gebruik van vloeken. Dit terwijl wetenschappelijk onderzoek aantoont dat vloeken een natuurlijke manier is om stress te verlichten en emoties te uiten.
Volgens de National Library of Medicine helpt emotionele expressie juist bij mentale gezondheid en welzijn.
Gevolgen voor coureurs en teams
Coureurs zijn degenen die de gevaren van de sport het meest ervaren. Ze staan onder immense druk, en hun emoties tijdens en na de race zijn vaak intens.
De poging om dit gedrag te censureren lijkt vooral gericht op het beschermen van het imago van de FIA, in plaats van de belangen van de sport.
Tegelijkertijd zijn er zorgen over hoe de FIA haar macht gebruikt. Wanneer grote beslissingen worden genomen, lijken teams en coureurs soms weinig inspraak te hebben.
De FIA is de enige scheidsrechter in een sport waarin miljoenen op het spel staan.
De vraag blijft of de FIA de juiste balans vindt tussen controle en eerlijkheid. Historische incidenten laten zien dat de organisatie niet immuun is voor kritiek en dat sommige beslissingen de geloofwaardigheid van de sport kunnen aantasten.
