Oscar Piastri zei het al na de GP van België in 2024: “Clean air is king.” En dat is geen loze uitspraak. In het Formule 1-seizoen van 2025 zijn álle races tot nu toe gewonnen vanaf pole-position — door coureurs die vanaf de start in schone lucht reden.
Een coureur rijdt in ‘clean air’ als er geen auto direct voor hem rijdt. De lucht die zijn auto raakt, is dan ongestoord en stromingsvrij. Dat klinkt misschien onbelangrijk, maar voor een Formule 1-auto is het cruciaal.
In clean air werken alle aerodynamische onderdelen optimaal. De vleugels, vloer en diffuser genereren maximale neerwaartse kracht (downforce), waardoor de auto meer grip heeft. Dit vertaalt zich direct in stabieler rijgedrag, snellere rondetijden en minder bandenslijtage.
“Dankzij een vrije luchtstroom kan de auto optimaal presteren, waardoor de bestuurder meer controle heeft, snellere rondetijden kan rijden en de levensduur van de banden kan worden verlengd vanwege minder slijtage.”
Als er wél een auto voor je rijdt, kom je in de ‘vuile lucht’ — ook wel dirty air genoemd. Daarin gaat het juist mis: minder grip, meer glijden, hogere temperaturen en minder controle. Precies wat je níét wil tijdens een race.
Zo beïnvloedt clean air de rondetijd en strategie
Een auto in clean air kan optimaal presteren. De coureur bepaalt zijn eigen tempo, heeft stabiele grip en minder last van oververhitte banden. Daardoor kan hij langer doorrijden op één set banden en effectiever reageren op raceontwikkelingen.
In 2025 blijkt dat pijnlijk duidelijk: elke race werd gewonnen door de coureur op pole. De reden? Die coureur rijdt vanaf de eerste meter in clean air en kan zijn race plannen zonder directe druk van achterliggers.
“Ik denk dat vrije lucht een beetje bepaalt wie de race gaat winnen. Dat is altijd al zo geweest. Misschien dit jaar iets meer dan andere jaren.” — Charles Leclerc, april 2025
Strategisch gezien is clean air dus goud waard. Teams plannen hun pitstops zo dat hun coureur in schone lucht terugkomt — liever wat verder van de concurrentie, dan vlak achter iemand vast komen te zitten in dirty air.
| Aspect | Clean Air | Dirty Air |
|---|---|---|
| Downforce | Maximaal, auto ligt stabiel | Verminderd, auto glijdt |
| Grip | Hoog, vooral in bochten | Lager, onvoorspelbaar |
| Rondetijden | Constanter en sneller | Variabel en langzamer |
| Bandenslijtage | Lager door minder glijden | Hoger door warmteopbouw |
| Koeling | Optimaal voor remmen en motor | Beperkt, risico op oververhitting |
| Strategie | Vrij om tempo te bepalen | Gedwongen tot reageren en pitten |
Ook technisch wordt het verschil steeds groter. De FIA bracht het verlies aan downforce in dirty air omlaag van 47% (in 2021) naar 18% in 2025. Maar teams hebben sindsdien zoveel extra aerodynamica toegevoegd dat het effect opnieuw is toegenomen.
“Uiteindelijk blijven we aerodynamische downforce toevoegen, wat betekent dat het verlies aan downforce in vuile lucht steeds groter wordt. Dat is een probleem.” — Andrea Stella, McLaren
Effect op banden, koeling en prestatie op lange termijn
In dirty air raken banden sneller oververhit. Dat komt doordat de auto minder stabiel ligt, meer glijdt en de lucht minder effectief over de auto stroomt. Dat beïnvloedt niet alleen de grip, maar ook de slijtage en levensduur van de banden.
Remmen en motoren koelen ook slechter in vuile lucht. Vooral op warme circuits — zoals Bahrein of Singapore — kan dit leiden tot technische problemen. Coureurs moeten dan hun tempo verlagen, wat weer ruimte geeft aan concurrenten.
Tijdens de GP van Japan 2025 zagen we dit duidelijk: coureurs in clean air hielden hun banden gemakkelijk in leven. Achtervolgers daarentegen moesten al vroeg naar binnen door oververhitte achterbanden en remmen.
In de Formule 1 draait het niet alleen om snelheid, maar ook om positionering. Daarom doen teams er alles aan om hun coureurs in clean air te krijgen — zowel bij de start als na pitstops.
Een voorbeeld: wie als tweede uit de pits komt, maar in schone lucht rijdt, kan alsnog winnen. Simpelweg omdat hij zijn eigen tempo mag rijden, terwijl zijn concurrent vastzit in dirty air en zijn banden sneller verslijten.
“Pole position is van levensbelang geworden; tot nu toe zijn alle vier de races (inclusief de sprintrace in China) gewonnen door de coureur die de race op pole startte.”
In 2025 is clean air opnieuw de sleutel tot succes geworden. Daarom zie je ook vaker dat teams liever een vroege stop maken (undercut) om vrij baan te krijgen, dan om aan te haken bij een snellere auto.
