In 2021 pakte Max Verstappen in Austin de leiding van Lewis Hamilton af zonder één inhaalactie op de baan — puur door de perfecte undercut. Die slimme pitstopstrategie kan zelfs het verloop van een kampioenschap bepalen. De undercut is de ultieme strategie in een Formule 1-race wanneer fysiek inhalen onmogelijk wordt.
Door eerder te stoppen dan je directe concurrent krijg je toegang tot verse banden en dus snellere rondetijden. In dit artikel leggen we precies uit hoe de undercut werkt, waarom hij zo krachtig is, wanneer hij optimaal werkt en wat de risico’s zijn richting 2025 en 2026.
De undercut is een strategische zet waarbij een coureur bewust eerder een pitstop maakt dan zijn concurrent. Met nieuwe banden rijdt hij vervolgens één of meerdere snelle ronden voordat zijn tegenstander stopt. Het idee: zodra die ander uit de pitstraat komt, ligt de undercuttende coureur virtueel al voor.
“De undercut is een slimme zet die wordt ingezet als een coureur vastzit achter een langzamere auto. Coureurs maken dan een pitstop voordat anderen dat doen, terwijl hun banden nog goed zijn. Zo kunnen ze met vers rubber snellere tijden neerzetten.”
De undercut werkt omdat nieuwe banden direct meer grip en snelheid opleveren. Als de coureur in vrije lucht terugkomt — dus zonder verkeer — kan hij maximaal profiteren van zijn outlap. De tegenstander verliest die voorsprong door de langzamere rondetijden op oude banden.
Wanneer een undercut het meest effectief is
Niet elk circuit of elke situatie leent zich voor een succesvolle undercut. De strategie werkt vooral goed als:
- Er sprake is van hoge bandenslijtage (zoals in Bahrein of COTA), waardoor oude banden snel minder presteren.
- De pitstop uitkomt in vrije lucht, zodat de coureur na zijn stop niet achter tragere auto’s belandt.
- De pitstraat relatief kort is, waardoor het tijdverlies minimaal blijft.
“Op moeilijke circuits kan de undercut slim zijn. Een coureur maakt dan vroeger een pitstop. Ze krijgen nieuwe banden en rijden sneller. Zo kunnen ze anderen inhalen na hun pitstop.”
In situaties met veel verkeer, lage degradatie of een koude baan kan de undercut juist averechts werken. Timing en track awareness zijn dus cruciaal voor het succes.
Het tijdsvoordeel van een succesvolle undercut kan oplopen tot 1 tot 2 seconden per ronde, afhankelijk van bandenslijtage en circuitomstandigheden. In extreme gevallen — zoals bij banden die ‘over de cliff’ gaan — kan het zelfs oplopen tot 3 seconden per ronde.
Die tijdwinst lijkt klein, maar in Formule 1 is het voldoende om een concurrent met een kleine voorsprong alsnog vóór te blijven. Zeker als het gat op de baan slechts 1 tot 2 seconden was, kan de undercut het verschil maken.
Let wel: als de banden van de tegenstander nog goed zijn, of als jouw verse banden niet snel genoeg opwarmen, kan het voordeel verdampen of omslaan in nadeel.
Het belang van bandenopwarming na een pitstop
Een undercut staat of valt met hoe snel de nieuwe banden op temperatuur komen. Als de outlap traag is door koude banden, verlies je kostbare tijd. Vooral in koelere omstandigheden of met hardere compounds zien we vaak dat de eerste ronde niet optimaal is.
Om dit tegen te gaan, proberen coureurs hun outlap agressief te rijden. Dat verhoogt de kans op snelle opwarming, maar ook het risico op fouten of verlies van grip.
Teams analyseren daarom vooraf data over bandentemperaturen, circuitcondities en slijtagepatronen om te bepalen of een undercut haalbaar is.
Of je kiest voor een undercut of een overcut, hangt af van het type circuit en de toestand van de banden. In de onderstaande tabel zie je wanneer welke strategie meestal beter werkt:
| Strategie | Beste situatie | Voorbeeldcircuit |
|---|---|---|
| Undercut | Hoge bandenslijtage, vrije lucht na pitstop | Bahrein, COTA |
| Overcut | Lage slijtage, banden nog goed, korte DRS-zones | Monaco, Hongarije |
In Monaco in 2021 bijvoorbeeld paste Sebastian Vettel een succesvolle overcut toe. Zijn banden waren nog in goede conditie, en dankzij een snelle inlap kwam hij drie plekken naar voren — zonder fysieke inhaalactie.
Overcuts worden over het algemeen gebruikt op circuits waar de bandenslijtage minimaal is. Bijvoorbeeld op de GP van Monaco, waar Sebastian Vettel overcutte. Hij startte de race als 8e en eindigde 3 plaatsen hoger, zonder inhaalacties op de baan.
De Formule 1 kent talloze voorbeelden waarbij de undercut het verschil maakte tussen winnen en verliezen:
- Verstappen vs Hamilton – COTA 2021: Max pitte eerder en kwam virtueel voor Lewis te liggen, wat uiteindelijk de winst opleverde.
- Leclerc – Bahrein 2022: Charles gebruikte een undercut tegen Verstappen in de openingsfase, al werd die later geneutraliseerd.
- Perez – Silverstone 2023: Door zijn vroege stop won Sergio Perez twee posities en eindigde alsnog op het podium.
Vanaf 2026 verdwijnen het DRS-systeem en enkele aerodynamische hulpmiddelen. Daarvoor in de plaats komt onder andere het Manual Override Mode, een soort push-to-pass systeem.
Dit zal de dynamiek van inhalen veranderen, en dus ook van strategieën als de undercut. Daarnaast krijgen teams te maken met minder downforce en lichtere auto’s, wat de banden anders kan belasten.
Dit kan ervoor zorgen dat het verschil tussen oude en nieuwe banden kleiner wordt — of juist groter. De rol van de undercut hangt dan vooral af van hoe snel banden warm worden én hoe effectief het push-systeem is.
